Ηχηρό «όχι» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην απόρριψη αλιευμάτων

«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ δραστικών μεταρρυθμίσεων στην αμφιλεγόμενη Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκές Ένωσης. Το πακέτο που ενέκριναν προβλέπει την προστασία απειλούμενων αλιευμάτων και την απαγόρευση της «απόρριψης» των ανεπιθύμητων ψαριών στη θάλασσα, γι’ αυτό και η εξέλιξη θεωρείται θρίαμβος για τις οικολογικές οργανώσεις που εδώ και χρόνια πίεζαν σε αυτήν την κατεύθυνση.

Παρά τις έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της αλιευτικής βιομηχανίας, οι μεταρρυθμίσεις εγκρίθηκαν με 502 ψήφους υπέρ και μόλις 137 κατά. Η αρμόδια κοινοτική επίτροπος Μαρία Δαμανάκη χαιρέτισε το αποτέλεσμα, ενώ οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος έκαναν λόγο για μία «ιστορική ψηφοφορία».

Επίκεντρο των μεταρρυθμίσεων είναι η απαγόρευση, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, της λεγόμενης «απόρριψης», μιας πρακτικής που απορρέει από τους σημερινούς κανονισμούς της ΚΑΠ, οι οποίοι περιορίζουν την ποσότητα των αλιευμάτων που εκφορτώνονται, μέσω ενός περίπλοκου συστήματος ποσοστώσεων.

Αποτέλεσμα: εκατοντάδες τόνοι βρώσιμων ψαριών να ρίχνονται – συνήθως νεκρά – πίσω στη θάλασσα. Την ίδια ώρα, υπολογίζεται ότι τα τρία τέταρτα των ευρωπαϊκών ιχθυαποθεμάτων υπεραλιεύονται. Ο κυανόπτερος τόνος του Ατλαντικού είναι το πλέον υπεραλιευμένο είδος σε ευρωπαϊκά ύδατα.» (Βλ. σχετικό άρθρο..).

Πραγματικά είναι πολύ ευχάριστο ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δείχνει να υιοθετεί μια πιο «πράσινη» αλιευτική πολιτική, παρόλο που πιστεύω ότι όλα κρίνονται εκ του τελικού αποτελέσματος. Ειδικά το θέμα των απορρίψεων, έτσι όπως έχει τεθεί στο άρθρο 15 του νομοσχεδίου της νέας ΚΑΛΠ, αφορά κατά βάση μόνο σε είδη αλιευμάτων που υπόκεινται σε ποσοστώσεις. Αντίστοιχα τα ψάρια υπολειπομένων διαστάσεων των συγκεκριμένων ειδών αντιλαμβάνομαι ότι θα εκφορτώνονται κανονικά και θα επιτρέπεται η πώλησή τους μόνο για να μετατραπούν σε ιχθυάλευρα ή ζωοτροφές, οπότε πιο το νόημα θέσπισης ελαχίστων μεγεθών για τα συγκεκριμένα είδη; Στην Ελλάδα για παράδειγμα ποσόστωση (προς το παρόν), υπάρχει μόνο για τον ερυθρό τόνο και όπως έχω αντιληφθεί επίκειται η θέσπιση ποσοστώσεων για γαύρο και σαρδέλα βάσει των ειδικών αδειών αλιείας που έχουν πλέον καθοριστεί για αυτά τα είδη.

Το πιο ευχάριστο που διάβασα αφορά στην υιοθέτηση της Μέγιστης Βιώσιμης Απόδοσης (MSY) ως του μοναδικού κριτηρίου θέσπισης ποσοστώσεων για συγκεκριμένα είδη αλιευμάτων. Με λίγα λόγια οι αποφάσεις για το τι και πόσο θα ψαρεύουν οι αλιείς θα παίρνονται μόνο κατόπιν επιστημονικών γνωμοδοτήσεων. Και πάλι όμως το βασικό πρόβλημα είναι ότι απαιτείται να θεσπιστούν για όλα τα κράτη μέλη ποσοστώσεις για συγκεκριμένα είδη αλιευμάτων και ειδικά για αυτά που ανήκουν στην κατηγορία των πλέον εμπορεύσιμων ειδών ή είναι υπεραλιευμένα.

Σε κάθε περίπτωση όμως το μεγάλο στοίχημα για την ΕΕ είναι να μπορέσει να περιορίσει την υπεραλίευση στα ύδατά της όχι μόνο μέσω ελέγχου των εκφορτώσεων, αλλά πολύ περισσότερο μέσω της πάταξης της παράνομης αλιευτικής δραστηριότητας και μεταγενέστερα μέσω ελέγχου της εμπορίας. Το ζητούμενο είναι να μην βγει το ψάρι από την θάλασσα, διαφορετικά η ζημιά θα έχει γίνει. Ειδικά όσον αφορά στο ζήτημα της αλιείας πρέπει κάτι επιτέλους να γίνει με τα χρησιμοποιούμενα αλιευτικά εργαλεία ειδικά της μέσης αλιείας, τα οποία με την παρούσα μορφή τους μόνο για επιλεκτική αλιεία δεν κάνουν.

Άρα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ναι μεν φαίνεται πως κάποια πράγματα στην νέα ΚΑΛΠ ίσως να κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση, όμως χωρίς την θέσπιση κατάλληλων μηχανισμών ελέγχου της αλιείας από το στάδιο της δραστηριότητας στα Ενωσιακά ύδατα μέχρι της πώλησης στον τελικό καταναλωτή δεν πρόκειται να υπάρχει ουσιαστική εφαρμογή των μέτρων που θα επιφέρει να το επιθυμητό αποτέλεσμα.