Το δόντι της πεταλίδας είναι το ισχυρότερο υλικό της φύσης

«Μέχρι στιγμής το πιο γνωστό δυνατό βιολογικό υλικό και γνωστό στον άνθρωπο, ήταν ο μεταξένιος ιστός της αράχνης

Τα δόντια της κοινής πεταλίδας των θαλασσών αποκτούν πλέον τον τίτλο του πιο δυνατού βιολογικού υλικού που είναι μέχρι στιγμής γνωστό στον άνθρωπο, εκθρονίζοντας πλέον τον μεταξένιο ιστό της αράχνης από το βάθρο του.

Οι πεταλίδες διαθέτουν στη γλώσσα τους μικροσκοπικά δόντια μήκους μικρότερου του ενός χιλιοστού, με τα οποία αποσπούν τροφή από τα βράχια ή ανοίγουν ρωγμές μέσα στις οποίες χώνονται. Τα δόντια αποτελούνται από ένα μίγμα μετάλλων και πρωτεΐνης, το οποίο Βρετανοί επιστήμονες δοκίμασαν στο εργαστήριο και βρήκαν ότι είναι τρομερά ισχυρό, σχεδόν τόσο δυνατό, όσο τα πιο ισχυρά υλικά που έχει φτιάξει ο άνθρωπος.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Άζα Μπάρμπερ της Σχολής Μηχανικής του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Interface» της Βασιλικής Εταιρείας επιστημών της Βρετανίας, σύμφωνα με το BBC και το «Science», δήλωσαν ότι η μελέτη του μυστικού της πεταλίδας μπορεί να βοηθήσει μελλοντικά στο να βελτιωθούν περαιτέρω -να γίνουν πιο ελαφρά και ανθεκτικά- διάφορα τεχνητά συνθετικά υλικά που χρησιμοποιούνται στα αεροπλάνα, στα πλοία και στα αυτοκίνητα, καθώς και στα σφραγίσματα των δοντιών.» (Βλ. σχετικά..).

 Δεν ξέρω τι λένε οι Βρετανοί επιστήμονες, αλλά σαν το Ελληνικό «δόντι» δεν βρίσκεις πουθενά. Βρίσκεται παντού, είναι πανίσχυρο και ανθεκτικότατο στο χρόνο, δεν ανοίγει απλώς ρωγμές αλλά ολόκληρες πόρτες και η σύνθεσή του αποτελεί ένα πολύ μεγάλο μυστήριο για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα...

Πάντως πέρα από την πλάκα, η φύση δεν πρόκειται ποτέ να σταματήσει να μας εκπλήσσει και να μας δείχνει τρόπους βελτίωσης της ζωής μας.

Διαμάχη για την “επιστημονική αλιεία” με βιντζότρατα – Πιο ευάλωτη η Μεσόγειος

«Με αφορμή την αναστάτωση που έχει προκληθεί από τις αρχές του χρόνου σε όλη την Ελλάδα, από την “ιδιότυπη, αμφιλεγόμενη αδειοδότηση της αλιείας με βιντζότρατα σε ρηχά νερά, η οποία προεκλογικά βαφτίστηκε ως «επιστημονική έρευνα»” όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το ΙΘΠ “Αρχιπέλαγος”, την Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε σύσκεψη για το θέμα αυτό στην Εποπτεία Αλιείας της Περιφέρειας Αττικής.

Όπως αναφέρει το Αρχιπέλαγος “η συζήτηση επικεντρώθηκε στην αιτιολόγηση αυτής της αμφιλεγόμενης υπουργικής απόφασης (άλλη μία καινοτομία της χώρας μας μέσα από τις πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης), καθώς από την αρχή του 2015 οι 267 ελληνικές βιντζότρατες ψαρεύουν στο σύνολο της χώρας, επαναφέροντας ουσιαστικά σε ισχύ βασιλικό διάταγμα του 1966 και καταργώντας την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η υπουργική απόφαση επικαλείται «επιστημονικούς λόγους», αλλά θα πραγματοποιείται χωρίς την παρουσία επιστημόνων, με μοναδική υποχρέωση των συγκεκριμένων ψαράδων τη συμπλήρωση ενός εντύπου καταγραφής!

Η απόφαση του πρώην υπουργού αναφέρει βέβαια ότι «το αλίευμα πρέπει να περιορίζεται στην απολύτως απαραίτητη ποσότητα και να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τις ανάγκες της αλιευτικής έρευνας», αλλά αυτό γίνεται χωρίς την παρουσία επιστημόνων που θα συγκεντρώσουν τα δεδομένα και θα τεκμηριώσουν την έρευνα!

Όπως τονίστηκε άλλωστε στη σύσκεψη, βάση της υπ. απόφασης για την πειραματική αλιεία, τα συγκεκριμένα αλιεύματα δεν θα έπρεπε να πωλούνται, παρόλα αυτά όμως διακινούνται κανονικά στη ελληνική αγορά. Από τα αλιεύματα λοιπόν που πωλούνται παράνομα είναι αυτονόητο ότι ο κάθε αλιέας έχει το ελεύθερο να περιγράψει την ψαριά του κατά το δοκούν, και όχι με βάση τα πραγματικά στοιχεία.

Το παράδοξο είναι ότι τα αναξιόπιστα στοιχεία που θα συλλέξουν οι ψαράδες, μαζί με δεδομένα που συλλέχθηκαν στις αρχές 2000, θα αποτελέσουν τη βάση νέας επιστημονικής μελέτης για τη διαχείριση του αλιευτικού εργαλείου της βιντζότρατας. Μία μελέτη που δεν συμβαδίζει με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και τα δεδομένα καμίας πολιτισμένης χώρας. Αναπόφευκτα θα απορριφθεί από τις ευρωπαϊκές αρχές, οδηγώντας και στην οριστική κατάργηση του αλιευτικού εργαλείου της βιντζότρατας (και όχι στην βελτίωση του συγκεκριμένου τρόπου αλιείας , που θα έπρεπε να ήταν ο στόχος της μελέτης).

Στη σύσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι της Περιφέρειας, του Λιμεναρχείου Πειραιά, επιστήμονας από το ΕΛΚΕΘΕ, το Αρχιπέλαγος και εκπρόσωποι φορέων των παράκτιων αλιέων από πολλές περιοχές της Ελλάδας (Ευβοϊκός, Κυκλάδες, αν. Αιγαίο κλπ), καθώς και αλιείς βιντζότρατας.

Η συζήτηση ήταν έντονη και φορτισμένη, καθώς οι παράκτιοι αλιείς νιώθουν μεγάλη αγανάκτηση με τα πεπραγμένα της προηγούμενης κυβέρνησης, αλλά και το ρόλο που παίζουν οι εκάστοτε μελέτες και μελετητές, που επί χρόνια στηρίζουν τα συμφέροντα συγκεκριμένων συντεχνιών, και όχι τη βιωσιμότητα της αλιείας και το δημόσιο συμφέρον. Είναι γεγονός άλλωστε ότι οι αλιείς αισθάνονται ιδιαίτερα ευάλωτοι, καθώς με την σκόπιμη κατάργηση των συλλογικών τους οργάνων, δεν μπορούν πλέον να αντιδρούν συλλογικά και οργανωμένα και να υπερασπίζονται τα συμφέροντα της αλιείας και του κλάδου τους”.» (Βλ. σχετικά..)

Επιστημονικός έλεγχος ανύπαρκτος. Αλιευόμενες ποσότητες ανεξέλεγκτες. Τα αλιεύματα διατίθενται κανονικά στην αγορά. Οι αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας και των παράκτιων αλιέων πολλές. Δεν νομίζω ότι χρειάζονται περισσότεροι λόγοι ώστε ο νέος αρμόδιος υπουργός να προβεί στην ανάκληση της σκανδαλώδους απόφασης του προκατόχου του και να δείξει έμπρακτα ότι η νέα κυβέρνηση δεν ασπάζεται το πελατειακό κράτος! Ιδού η Ρόδος...

Η υπεραλίευση αδειάζει τη Μεσόγειο

«Κάθε πέρσι και καλύτερα, λένε οι ψαράδες στη Μεσόγειο και στις θάλασσες που βρέχουν την Ελλάδα. Ολοένα και συχνότερα τα δίχτυα ανεβάζουν λιγότερα και μικρότερα ψάρια. Η εικόνα για τις ποσότητες των ψαριών στη Μεσόγειο είναι πολύ ανησυχητική, ζοφερή την είχε χαρακτηρίσει η τελευταία σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: το 96% τουλάχιστον των βυθόβιων ψαριών της Μεσογείου υπεραλιεύεται, ενώ για τα πελαγικά είδη, όπως η σαρδέλα και ο γαύρος, το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνά το 71%. Δεν πρόκειται φυσικά για πρόχειρες εκτιμήσεις, αλλά για ανάλυση των επιστημονικών γνωμοδοτήσεων σχετικά με την κατάσταση των αποθεμάτων στη Μεσόγειο.
Βιοποικιλότητα
Μάλιστα, όπως δείχνουν τα επιστημονικά στοιχεία η Μεσόγειος αντιμετωπίζει πιο έντονο πρόβλημα από άλλες θαλάσσιες περιοχές, όπου φαίνεται οι πληθυσμοί των ψαριών να ανακάμπτουν μετά τη λήψη ορισμένων μέτρων. Για παράδειγμα, στην περιοχή του Βορειοανατολικού Ατλαντικού, η οποία περιλαμβάνει τη Βαλτική και τη Βόρεια Θάλασσα, η υπεραλίευση μειώθηκε. Από το 86% που ήταν το 2009 (υπεραλιεύονταν τα 30 από τα 35 αποθέματα που είχαν εξεταστεί) έπεσε στο 41% το 2014 (19 από 46 αποθέματα). Την αυξημένη απειλή για τη βιοποικιλότητα των ψαριών στη Μεσόγειο σημειώνει και αντίστοιχη έρευνα της Greenpeace, σύμφωνα με την οποία η υπεραλίευση στη Μεσόγειο και τις ελληνικές θάλασσες φτάνει το 82%, ως μέσο όρο, έναντι 63% των ψαριών στον Ατλαντικό Ωκεανό ...................................

Λύση τα θαλάσσια καταφύγια

Τι θα μπορούσε να γίνει για να ανακοπεί η υπεραλίευση στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο, για να αρχίσουν να ανακάμπτουν οι πληθυσμοί των ψαριών; Προφανώς απαιτείται ένα σύνολο μέτρων, η πρόταση όμως για τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων, ξεχωρίζει. Σύμφωνα με τον ορισμό της Greenpeace, τα θαλάσσια καταφύγια είναι περιοχές όπου αποκλείεται κάθε χρήση που αφαιρεί κάτι από τη θάλασσα, όπως είναι η αλιεία και η εξόρυξη, καθώς και κάθε δραστηριότητα η οποία απορρίπτει οτιδήποτε σε αυτή. Σε κάποιες πολύ ευαίσθητες περιοχές μπορεί να απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα. Σε άλλες μπορεί να επιτρέπεται η χαμηλής έντασης, μη καταστροφική αλιευτική δραστηριότητα, με την προϋπόθεση ότι αυτή θα είναι βιώσιμη και θα είναι προϊόν απόφασης στην οποία θα έχουν πλήρη συμμετοχή οι εμπλεκόμενες τοπικές κοινωνίες.
Η δυνατότητα ανάκαμψης των ιχθυοαποθεμάτων είναι εντυπωσιακή, εάν υπάρχει βέβαια σωστή διαχείριση. Στην περιοχή της Κορσικής, η μέση μάζα των εμπορικών ειδών ψαριών μεγάλωσε περίπου 2,3 φορές μέσα σε διάστημα τεσσάρων χρόνων και 6 φορές σε είκοσι χρόνια. Αντίθετα, στο καταφύγιο της Σαρδηνίας η αύξηση στη μάζα των ψαριών ήταν μόνο 0,2 φορές έπειτα από 10 χρόνια προστασίας. Ερευνα που διεξήχθη απέδωσε τη διαφορά αυτή στο ανεξέλεγκτο παράνομο ψάρεμα στην περιοχή της Σαρδηνίας.» (Βλ. σχετικό άρθρο..).

Δυστυχώς, εάν κάποια στιγμή δημιουργηθούν στην Ελλάδα θαλάσσια καταφύγια, η αποτελεσματικότητά τους θα είναι αντίστοιχη με αυτό της Σαρδηνίας. Δεν μπορούμε να αστυνομεύσουμε την θάλασσα στο κομμάτι της αλιευτικής διαχείρισης και αυτό είναι κάτι που αποδεικνύεται καθημερινά και πιστοποιείται από όλους όσοι δραστηριοποιούνται ενεργά στην αλιεία με οποιονδήποτε τρόπο. Άρα πρωτίστως οφείλουμε να λύσουμε ή να περιορίσουμε το παραπάνω πρόβλημα και στην συνέχεια ας προχωρήσουμε στο ορισμό προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών. Την τρέχουσα περίοδο, αλλά και για πολλά ακόμη χρόνια όχι μόνο δεν ελπίζω σε καλυτέρευση των συνθηκών στην προστασία της θαλάσσιας πανίδας, αλλά αντιθέτως πιστεύω ότι το πρόβλημα θα οξυνθεί λόγω αύξησης της παραβατικότητας των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και προσπαθούν να τα λύσουν μέσω της αλιευτικής δραστηριότητας (επαγγελματικής ή ερασιτεχνικής)...