ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ:Φάκελος αλιεία.

Βλέποντας το τρέιλερ της εκπομπής πριν δυο εβδομάδες και διαπιστώνοντας ότι χωρίζεται σε δύο ωριαία μέρη, μου γεννήθηκαν ελπίδες ότι ενδεχομένως για πρώτη φορά στα χρονικά της χώρας μας, μια δημοσιογραφική εκπομπή θα ασχολούνταν σοβαρά με ένα θέμα υψίστης περιβαλλοντικής σημασίας, αλλά αδιάφορο για το μεγαλύτερο ίσως μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Παρακολούθησα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τις δύο εκπομπές και μάλιστα τις ξαναπαρακολούθησα στο διαδίκτυο για να διασαφηνίσω κάποια θέματα και να σχηματίσω πιο ολοκληρωμένη άποψη. Θετική εντύπωση μου έκαναν η εισαγωγή της εκπομπής με την  ιστορική αναδρομή στην σπογγαλιεία, η συνέντευξη του δυναμιτιστή που για μένα έχει την ίδια αξία με το να πάρεις συνέντευξη από έναν serial killer που δεν πέφτει ποτέ στα χέρια των διωκτικών αρχών και η συνέντευξη της Επιτρόπου αλιείας Κας Δαμανάκη. Από εκεί και πέρα όμως, επειδή η εκπομπή είχε αυτοδιαφημιστεί ως μία μεγάλη έρευνα για την αλιεία, νομίζω ότι της έλειψαν σημαντικά στοιχεία ώστε να μπορεί να διεκδικεί με αξιώσεις αυτόν τον τίτλο.

Στα αρνητικά στοιχεία της εκπομπής θα επισημάνω τα παρακάτω:

1. Λήψη συνεντεύξεων σχεδόν αποκλειστικά από αλιείς της Καλύμνου.
2. Λήψη συνεντεύξεων σχεδόν αποκλειστικά από παράκτιους αλιείς και έναν ιδιοκτήτη βιτζότρατας και παντελής απουσία συνεντεύξεων από κυβερνήτες/ιδιοκτήτες σκαφών μέσης αλιείας (Μηχ/τες – Γρι-Γρι) που βάσει επιστημονικών μελετών αλλά και κατά γενική ομολογία ασκούν και την μεγαλύτερη πίεση στο θαλάσσιο περιβάλλον .
3. Μεγάλο μέρος της εκπομπής αφιερώνεται στην αλιεία Ξιφία η οποία αποτελεί ένα μόνο κομμάτι της επαγγελματικής αλιείας και πολλές  φορές διενεργείται εκτός των χωρικών μας υδάτων, κάτι που αναφέρουν και οι ίδιοι οι αλιείς. Υπάρχει πολύ μικρή έως και ανύπαρκτη προσέγγιση της παράκτιας αλιείας που στοχεύει σε άλλα είδη αλιευμάτων με την χρήση διαφορετικών αλιευτικών εργαλείων.
4. Απουσία συνεντεύξεων από επιστημονικό προσωπικό ερευνητικών ιδρυμάτων που έχουν πραγματοποιήσει μελέτες για την επίπτωση της αλιευτικής δραστηριότητας στην θαλάσσια ιχθυοπανίδα (π.χ. ΕΛΚΕΘΕ, ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ).
5. Ουδεμία αναφορά στον ρόλο της ερασιτεχνικής αλιείας και το δικό της μερίδιο ευθύνης στην υπεραλίευση.
6. Καμία συνέντευξη από υπεύθυνους της Διεύθυνσης Θαλάσσιας Αλιείας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και εκπροσώπων του Λιμενικού Σώματος ως αρμόδιου ελεγκτικού φορέα της αλιευτικής δραστηριότητας.
7. Οι συντελεστές της εκπομπής εμφανίστηκαν απροετοίμαστοι τόσο ως προς το θεσμικό πλαίσιο όσο και ως προς τα επιστημονικά δεδομένα που αφορούν στην κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων των θαλασσών μας. Ειδικά στην κουβέντα για τον Ξιφία θα έπρεπε να αντιπαραθέσει στους αλιείς το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο  που απαγορεύει την αλιεία στα χωρικά μας ύδατα από Οκτώβριο έως Ιανουάριο εκάστου έτους και στα ύδατα της Μεσογείου κατά τους μήνες Μάρτιο, Οκτώβριο και Νοέμβριο. Θα περίμενα να ήταν περισσότερο ετοιμόλογος απέναντι στους αλιείς που ανέφεραν ότι σκοτώνουν χιλιάδες μωρά Ξιφία εκμεταλλευόμενοι την απουσία θεσμικού πλαισίου. Από την στιγμή που δήλωσαν «ψαράδες και όχι Ξιφιάδες» τότε θα έπρεπε αντίστοιχα να επιλέγουν την εναλλακτική κάποιου άλλου εργαλείου ή αλιεύματος. Όταν όμως την τρέχουσα περίοδο ο Ξιφίας πωλείται προς 8 € το κιλό και την περσινή σαιζόν πωλούνταν  προς 10 € αντίστοιχα, εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος ότι η αλιεία του συγκεκριμένου είδους έχει σημαντικό ποσοστό κέρδους και γι’ αυτό επιλέγεται από τους Καλύμνιους.
8. Θα περίμενα να ήταν περισσότερο ετοιμόλογος απέναντι στους παράκτιους αλιείς που δήλωσαν ότι έχουν μεροκάματο 40 ευρώ, αλλά δαπανούν μερικές εκατοντάδες ευρώ για αντικατάσταση διχτυών. Αλήθεια πως καταφέρνουν και επιβιώνουν οι συγκεκριμένοι;
9. Περίμενα ότι την στιγμή που ο πρόεδρος των επαγγελματιών αλιέων έριχνε πυρά κατά του Κέντρου Παρακολούθησης Αλιευτικών του Υ.Ν.Α. αναφορικά με την Δορυφορική παρακολούθηση των Μηχανοτρατών, θα υπήρχε αντίστοιχα και ο αντίλογος από κάποιον αρμόδιο λιμενικό της συγκεκριμένης Υπηρεσίας.     

Τώρα ως προς τα λεγόμενα του προέδρου των παράκτιων αλιέων της Καλύμνου, εάν εξαιρεθεί η πρότασή του περί ολικής απαγόρευσης του Μαΐου και τα περί ορθολογικής διαχείρισης, τα υπόλοιπα περί αλιευτικού τουρισμού και αύξησης της ποσόστωσης στον ερυθρό τόνο προκαλούν την θυμηδία αυτών που γνωρίζουν λίγα πράγματα από αλιεία. Αφενός γιατί το θέμα του αλιευτικού τουρισμού  έχει  «τρέξει» μόνο μερικώς νομοθετικά, αλλά και αν τρέξει θα αφορά σε συγκεκριμένους τύπους αλιευτικών σκαφών. Για το δε  θέμα του ερυθρού τόνου έχουμε βγάλει μόνοι μας τα μάτια μας  - κάτι που ευτυχώς αναφέρθηκε και επίσημα από την Κα Δαμανάκη - αλλά και από την άλλη μεριά δεν έχει λογική να επενδύουμε σε ένα είδος αλιεύματος που έχει τεθεί υπό καθεστώς προστασίας λόγω της υπεραλίευσής του. Επίσης εάν μελλοντικά τεθεί  θέμα  ποσοστώσεων και με άλλα είδη αλιευμάτων, όπως π.χ. μπακαλιάρος, σαρδέλα, τότε κάποιοι κυβερνήτες σκαφών μέσης αλιείας θα χτυπήσουν το κεφάλι τους στον τοίχο για τις εγγραφές που (δεν) πραγματοποιούσαν στα Ημερολόγια Αλιείας κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών ακούγοντας συμβουλές διαφόρων «εξυπνάκηδων» περί κινδύνου φορολόγησής τους κ.λ.π. Με λίγα λόγια θα επαναληφθεί σκηνικό αντίστοιχο με την ποσόστωση του ερυθρού τόνου.

Μου έκανε θετική εντύπωση η στάση του ιδιοκτήτη της βιτζότρατας στον Κορινθιακό αναφορικά με την θέσπιση προστατευόμενων περιοχών για την αλιεία, αλλά και τα καρφιά του για την ασυνεννοησία και τις διαμάχες που υπάρχουν μεταξύ των διαφόρων επαγγελματιών αλιέων που προέρχονται από διαφορετικούς κλάδους (παράκτια, μέση αλιεία), με αποτέλεσμα να μην εμφανίζονται με μία κοινή γραμμή απέναντι στα θεσμικά όργανα της ΕΕ.  Πραγματικά χάρηκα την Κα Δαμανάκη που αφενός τα «έχωσε» στους (αν)αρμόδιους κρατικούς φορείς για την κωλυσιεργία και αδιαφορία τους σε θέματα που αφορούν την αλιευτική διαχείριση και αφετέρου τόνισε  την αδιαφορία που υπάρχει ως προς το κομμάτι της απορρόφησης κοινοτικών πόρων αλλά και  της  προώθησης projects όπως οι guardians of the sea που μπορούν να προσφέρουν εναλλακτικό εισόδημα σε όλους τους αλιείς. Αναφέρθηκε πολύ σωστά στην συλλογική ευθύνη (συνενοχή)  στο κομμάτι της αλιευτικής διαχείρισης η οποία αφορά τους πάντες και όχι μόνο τους αλιείς. Αφορά τον νομοθέτη, τις ελεγκτικές Αρχές, τον ψαρά, τον έμπορο, τον τελικό καταναλωτή, κ.λ.π., κ.λ.π. Νομίζω ότι εκεί κρύβεται και η μυστική συνταγή η οποία θα μπορούσε να δώσει το έναυσμα για την εκκίνηση του μηχανισμού που θα ανατρέψει σταδιακά την υπάρχουσα κακή κατάσταση στον τομέα στην αλιείας. Εκεί πιστεύω ότι  έχασε και το ρεπορτάζ του Κου Θεοδωράκη, γιατί ουσιαστικά δεν ανέδειξε την ουσία του προβλήματος, αλλά επένδυσε σε μία επιφανειακή, μονομερή προσέγγιση του θέματος που ενδεχομένως μπορεί να ικανοποιήσει τον απλό και μη ενημερωμένο τηλεθεατή, αλλά όχι τον ψαγμένο και ενημερωμένο επί του θέματος. 

Εάν ο πραγματικός στόχος της εκπομπής ήταν να αναδείξει τα προβλήματα της αλιείας, θα έπρεπε να επενδύσει περισσότερο χρόνο στην λήψη συνεντεύξεων από όλους όσοι έχω αναφέρει παραπάνω. Όφειλε να ταξιδέψει και σε άλλα μέρη της χώρας που έχουν μεγάλο αλιευτικό στόλο και να αναδείξει την πίεση που ασκείται στο θαλάσσιο περιβάλλον και από άλλα εργαλεία της παράκτιας και μέσης αλιείας (ιχθυοπαγίδες, οστρακαλιεία, κουλούρες, Μηχ/τες, Γρι-Γρι). Θα έπρεπε να ασχοληθεί με τις εκφορτώσεις και την διακίνηση των αλιευμάτων που πραγματοποιούνται στις δύο μεγάλες ιχθυόσκαλες της χώρας (Κερατσίνι, Μηχανιώνα).Ίσως τελικά η όλη προσέγγιση του θέματος θα μπορούσε να ήταν εμπλουτισμένη με περισσότερα τεχνικά - επιστημονικά δεδομένα.