Η Μέγιστη Βιώσιμη Απόδοση...«αλά ελληνικά»

Σε εργασιακό οργασμό φαίνεται ότι βρίσκονται εκεί στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, διαφορετικά δεν μπορεί να εξηγηθεί η τόσο μαζική έκδοση διαταγμάτων που αφορούν στον τομέα της αλιείας κατά τους τελευταίους μήνες. Αναμφισβήτητα ιδιαίτερη αίσθηση στους κύκλους των αλιέων προκάλεσε η δημοσίευση της αριθ. 271/2576/2014 (ΦΕΚ/58/Β’/2014) Υ.Α. με την οποία θεσπίζονται νέες υποχρεώσεις και απαγορεύσεις τόσο για την Μέση όσο και την παράκτια αλιεία. Συγκεκριμένα και στα πλαίσια εφαρμογής της Αρχής της μέγιστης βιώσιμη απόδοσης (M.S.Y.) στην αλιεία, οι ιθύνοντες του Υπουργείου αποφάσισαν να θέσουν υπό καθεστώς διαχείρισης πέντε συγκεκριμένα αλιεύματα (μπακαλιάρος, κουτσομούρα, μπαρμπούνι, μαρίδα, γάμπαρη). Για τα συγκεκριμένα αλιεύματα τίθενται κάποια «σημεία αναφοράς» (τιμές) που αφορούν αφενός στην αλιευτική θνησιμότητα και αφετέρου στο μέγεθος του πληθυσμού (βιομάζα) εν λόγω ειδών. Το παράδοξο της όλης υπόθεσης είναι ότι ο υπολογισμός των ανωτέρω τιμών έγινε κατά προσέγγιση επειδή δεν κατέστη δυνατή(!) η θέσπιση κάποιας τιμής αναφοράς με βάση την αλιευτική ικανότητα του στόλου (catchability).  Με δεδομένο ότι η αλιευτική ικανότητα προκύπτει από τα χαρακτηριστικά των σκαφών και συγκεκριμένα την χωρητικότητα και την ιπποδύναμη, αναρωτιέμαι για ποιο λόγο δεν κατέστη δυνατός ο υπολογισμός μιας στάνταρ τιμής, αφού τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των σκαφών είναι γνωστά και καταχωρημένα στο Εθνικό Αλιευτικό Μητρώο. Επίσης δεν ξέρω πόσο λογικό είναι όταν μιλάμε για διαχείριση αλιευμάτων να μην λαμβάνουμε υπόψη τα χρησιμοποιούμενα εργαλεία αλλά και δεδομένα εκφορτωθέντων αλιευμάτων παρελθόντων ετών (ασχέτως εάν εκεί υπάρχει μεγάλη πιθανότητα στατιστικού λάθους, για λόγους που εξηγώ παρακάτω).  

Για την εφαρμογή λοιπόν των μέτρων διαχείρισης που προαναφέρθηκαν οι αρμόδιοι αποφάσισαν την επιβολή κάποιων μέτρων.  Υποχρεώνουν αφενός τους ιδιοκτήτες Μηχανοτρατών να εφοδιάζονται με ξεχωριστή ειδική άδεια αλίευσης και αφετέρου τους επιβάλουν επιπλέον 16 ημέρες απαγόρευσης αλιείας κάθε έτος και συγκεκριμένα τα χρονικά διαστήματα 24-31 Μαΐου και 24-31 Δεκεμβρίου! Για δε την παράκτια αλιεία απαγορεύθηκε η αλιεία μπακαλιάρου ως στοχευόμενου είδους με δίχτυα και παραγάδια κατά τον μήνα Φεβρουάριο εκάστου έτους. Ως στοχευόμενο είδος θεωρείται όταν αντιπροσωπεύει ποσοστό άνω του 20% κατ’ αριθμό στο σύνολο μιας ψαριάς. Η ειδική άδεια αλίευσης θα αφαιρείται προσωρινά ή οριστικά για την περίοδο ισχύς της εφόσον το Υπουργείο σύμφωνα με τα δεδομένα που διαθέτει διαπιστώσει κάποιο ή κάποια από τα αποθέματα των παραπάνω αλιευμάτων βρίσκεται εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων εκμετάλλευσης. Πραγματικά θα ήθελα πάρα πολύ να δω ποιος θα είναι εκείνος ο Υπουργός που θα έχει τα κότσια να λάβει απόφαση για αναστολή ή ανάκληση αλιευτικής άδειας Μηχανότρατας!

Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι για να καταφέρει το αρμόδιο υπουργείο να συγκεντρώνει όλα εκείνα τα απαραίτητα στοιχεία που του είναι αναγκαία για να γνωρίζει εάν τηρούνται ή όχι τα στάνταρτ της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης όπως αυτά τίθενται στην σχετική Υ.Α. θα πρέπει οι δηλώσεις εκφόρτωσης που καταθέτουν τα αλιευτικά σκάφη να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ήδη με το καθεστώς των έντυπων Ημερολογίων Αλιείας δημιουργείται πρόβλημα διότι ο μόνος τρόπος να διαπιστωθεί το αληθές ή μη των αναγραφέντων είναι είτε με επιτόπιους καθημερινούς ελέγχους από το Λιμενικό Σώμα (πράγμα αδύνατο), είτε με καθημερινή διασταύρωση των στοιχείων με τα λοιπά συνοδευτικά έγγραφα εμπορίας των αλιευμάτων (επίσης αδύνατο). Αλλά και με την εφαρμογή των ηλεκτρονικών ημερολογίων αλιείας (E.R.S.) - εάν και εφόσον καταστεί δυνατό να  τα χειριστεί το σύνολο των αλιέων - δεν αλλάζει σε τίποτα το καθεστώς ελέγχου, αφού επαφίεται και πάλι στο φιλότιμο των κυβερνητών, οι οποίοι εάν έχουν αποφασίσει να αποκρύψουν δεδομένα θα το κάνουν γνωρίζοντας ότι οι πιθανότητες να πιαστούν και να τους βεβαιωθεί παράβαση είναι σχετικά μικρές μπροστά στο μακροπρόθεσμο όφελος που θα έχουν που είναι σαφώς μεγαλύτερο.

Επιπρόσθετα μου δημιούργησε αρνητική εντύπωση το γεγονός ότι το δεύτερο χρονικό διάστημα απαγόρευσης αλιείας για τις Μηχ/τες (24/12-31/12) είναι άνευ ουσιαστικού αντικρίσματος αφού, ούτως ή άλλως, λόγω των εορτών των Χριστουγέννων οι αλιείς δεν εργάζονταν τις περισσότερες από τις συγκεκριμένες μέρες. Εάν πραγματικά το Υπουργείο ήθελε να προβεί σε προστασία ιχθυαποθεμάτων τότε θα υιοθετούσε την πρόταση των αλιέων για ολική απαγόρευση του μήνα Μαΐου. Ενός μήνα ιδιαίτερα ευαίσθητου για την αναπαραγωγή ορισμένων ειδών αλιευμάτων που αλιεύονται από τις Μηχ/τες. Επίσης κατά την άποψή μου δεν νοείται προστασία ιχθυαποθεμάτων όταν επιτρέπεις σε περιόδους απαγόρευσης την δραστηριότητα των Μηχ/των στα Διεθνή ύδατα!

Όσον αφορά δε στην απαγόρευση αλιείας του μπακαλιάρου στην παράκτια αλιεία κατά τον Φεβρουάριο κάθε έτους δεν έχω λόγια. Δηλαδή τα δίχτυα και παραγάδια επιβαρύνουν περισσότερο τα αποθέματα μπακαλιάρου σε σχέση με τα συρόμενα εργαλεία; Ποια είναι τα επιστημονικά κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν(;) ως υπόβαθρο για την λήψη μιας τέτοιας απόφασης; Επίσης από την στιγμή που τα σκάφη μήκους κάτω των 10 μέτρων – που αντιπροσωπεύουν και την πλειοψηφία του παράκτιου αλιευτικού στόλου - δεν χρησιμοποιούν ημερολόγια αλιείας για να καταγράφεται η αλιευτική τους δραστηριότητα, από πού αντλήθηκαν τυχόν στοιχεία που πιστοποιούν την επιβάρυνση της παράκτιας αλιείας πάνω στο συγκεκριμένο είδος; Μήπως κατά προσέγγιση;

Δυστυχώς όλα τα παραπάνω με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η σύνταξη της συγκεκριμένης Υ.Α. βασίστηκε στην προχειρότητα και ενδεχομένως στην μικροπολιτική εξυπηρέτηση συμφερόντων συγκεκριμένης ομάδας επαγγελματιών. Δεν πιστεύω ότι θα αποδώσει διαχειριστικά στην αλιεία, εκτός και αν υπάρξουν τροποποιήσεις ως προς τον τρόπο (κριτήρια) υπολογισμού των τιμών που εκφράζουν την θνησιμότητα και της βιομάζα των αλιευτικών αποθεμάτων. Αντιθέτως, πιστεύω ότι θα υπάρχει μια παρατεταμένη γκρίνια από την πλευρά των παράκτιων αλιέων, ειδικά εάν πέσουν θύματα τυχόν ελέγχων από Λιμενικά όργανα αναφορικά με την τήρηση ή όχι της απαγόρευσης του Φεβρουαρίου.