Υπεραλίευση. Τι σημαίνει πραγματικά για σένα;

«Ζούμε μια ψευδαίσθηση ότι η θάλασσα είναι μια ανεξάντλητη πηγή, από την οποία μπορούμε να παίρνουμε ό,τι και όσο θέλουμε... Ας αναρωτηθούμε όμως: από πού προέρχεται η κουτσομούρα που τρώμε στην ταβέρνα; Με ποιο τρόπο αλιεύθηκε και τι μας στοιχίζει πραγματικά το ψάρι αυτό; Η αλόγιστη και καταστροφική αλιεία συμβαίνει παντού! Αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ελληνικές θάλασσες και η αλιευτική μας οικονομία, με μεγάλα αλιευτικά σκάφη, όπως οι μηχανότρατες να καταστρέφουν το βυθό αφήνοντας ελάχιστη ζωή πίσω τους. Κάθε χρόνο μόνο από τις μηχανότρατες, τα μη δημοφιλή ψάρια που πετιούνται πίσω στη θάλασσα νεκρά, ξεπερνούν τους 15.000 τόνους. Πρόκειται για μια τεράστια σπατάλη ζωής, με αποτέλεσμα το 65% των ψαριών της χώρας μας ήδη να υπεραλιεύεται.» (Βλ. σχετικά...)

Με το συγκεκριμένο ερώτημα του τίτλου, η greenpeace προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες ως προς το θέμα της υπεραλίευσης και της μελλοντικής βιωσιμότητας της θαλάσσιας πανίδας θέτοντας ταυτόχρονα το εξής δίλημμα: «Μηχανότρατες ή Θαλάσσια καταφύγια».

Τελικά οι αγαπητοί ιθύνοντες της greenpeace, επανέφεραν πάλι με τον τρόπο τους στο προσκήνιο το ζήτημα των θαλασσίων καταφυγίων. Μάλιστα για να το επαναφέρουν χρειάστηκε απλώς να φτιάξουν τρία «χαριτωμένα» animation και να καταστήσουν τις Μηχανότρατες συνώνυμο της υπεραλίευσης.

Σαφέστατα οι Μηχανότρατες και εν γένει τα συρόμενα εργαλεία, έχει αποδειχθεί σε βάθος χρόνου ότι προκαλούν τεράστιες καταστροφές όχι μόνο μέσω της υπεραλίευσης αλλά και της καταστροφής που προκαλούν στην θαλάσσια χλωρίδα. Υπεραλίευση όμως - δηλαδή συστηματική αλιεία των ιχθυαποθεμάτων πέρα από τα ασφαλή βιολογικά τους όρια - δεν πραγματοποιείται μόνο από τις Μηχανότρατες. Υπεραλίευση αποδεδειγμένα πραγματοποιούν και τα γρι-γρι, ειδικά σε είδη αλιευμάτων που αποτελούν στόχους για τα συγκεκριμένα εργαλεία (σαρδέλα, γαύρος, παλαμίδες κ.λ.π.). Υπεραλίευση μέχρι πρόσφατα πραγματοποιούσαν και οι Βιτζότρατες. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από τα τελευταία νομοθετικά μέτρα που εφαρμόστηκαν και ανάγκασαν πολλές βιτζότρατες να σταματήσουν, πολλές παράκτιες περιοχές γέμισαν με «γόνο» από σαργούς, τσιπούρες, συναγρίδες, κ.λ.π. (το έχω δει με τα ίδια μου τα μάτια). Υπεραλίευση πραγματοποιούν κατά περίπτωση και εργαλεία της παράκτιας αλιείας (ιχθυοπαγίδες, κουλούρες) επειδή χρησιμοποιούνται από τους αλιείς με τρόπο μη συμβατό προς την ισχύουσα νομοθεσία αλλά και το ίδιο το θαλάσσιο οικοσύστημα. Βέβαια όταν κάποιος δεν έχει άμεση και συχνή επαφή με την αλιευτική δραστηριότητα είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζει τις προαναφερόμενες ιδιαιτερότητες και συνήθως αυτό το γεγονός γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από διάφορους κατά περίπτωση φορείς ή οργανώσεις προκειμένου να ασκούν την δική τους πολιτική.

Επίσης τα θαλάσσια καταφύγια, εντός των οποίων θα ασκείται επιλεκτικά παράκτια αλιεία, δεν αποτελούν λύση στο πρόβλημα της υπεραλίευσης. Η σημερινή κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων, όπως παρουσιάζεται μέσα από τις επιστημονικές μελέτες, επιτάσσει την λήψη δραστικότερων μέτρων τα οποία δεν θα οξύνουν και τις αντιθέσεις μεταξύ των διαφόρων ομάδων αλιέων, οποιασδήποτε κατηγορίας αλιευτικής δραστηριότητας (επαγγελματική ή ερασιτεχνική). Δημιουργώ θαλάσσιο καταφύγιο, επιτρέπω στον τάδε να ψαρεύει και αποκλείω τον δείνα από κάθε αλιευτική δραστηριότητα, μου ακούγεται κάπως αντισυνταγματικό και εν πάση περιπτώσει δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εντάσσεται στα πλαίσια της ισότητας των πολιτών. Είναι προτιμότερη η λύση της θέσπισης απολύτως απαγορευμένων για την αλιεία θαλασσίων ζωνών ή χρονικών περιόδων, που θα βασίζεται σε επιστημονικές μελέτες που αφορούν στην αναπαραγωγική περίοδο των αλιευμάτων και των μετακινήσεων που πραγματοποιούν κάποια είδη εξ αυτών.

Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται δραστική και δυναμική αλιευτική πολιτική που θα θέτει αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις διενέργειας αλιείας, δίνοντας βάση στην θέσπιση μέτρων που θα καταστήσουν τα αλιευτικά εργαλεία επιλεκτικότερα και λιγότερο ζημιογόνα για το θαλάσσιο οικοσύστημα. Επίσης η συγκεκριμένη πολιτική θα πρέπει να είναι δομημένη με τρόπο που να μην επιτρέπει «παιχνίδια» μικροπολιτικών συμφερόντων σε Εθνικό ή τοπικό επίπεδο είτε αυτά γίνονται από φορείς πολιτικής εξουσίας είτε από φορείς που είναι επιφορτισμένοι με το έργο του ελέγχου της αλιευτικής δραστηριότητας.